İLKOKUL MART AYI VELİ BÜLTENİ

ÇOCUK VE YALAN

Başkalarını aldatmak, belli bir amaca ulaşmak için bilinçli olarak tasarlanmış davranış veya sözlerdir. “O kadar gerçek gibi, yaşamış gibi anlatıyor ki, anlattıkları karşısında nasıl davranacağımı bilemiyorum. Çünkü gerçek olmadığını biliyorum. Ciddi anlamda yalan söylemeye başladı.” gibi kaygı ifadeleri, ebeveynlerin çocuk yetiştirirken oluşturdukları şikâyetlerdendir. Oysaki çocuğun konuşma dönemine geçmesi ile baş gösteren ve 5- 6 yaşlarına kadar sergilenen durumlar yalan değil, sosyal bir davranıştır.

Çocuk, 7 yaş öncesinde yalan söylemez. Çünkü okul öncesi dönemi çocuğunun, hayal dünyası çok geniştir. Ve doğru- yanlış, canlı-cansız gibi kavramlar tam anlamıyla gelişmemiştir. O nedenle çocuk, rüyayla, hayalle gerçeği bu döneme kadar tam olarak ayırt edemez. Olmamış veya olmayacak olayları size olmuş gibi anlatabilir. Hayali oyuncağı ile oynadığı oyunu; gerçekmiş gibi aktarabilir. Dolayısıyla çocuğun, gerçekçilik duygusu gelişinceye kadar, davranışlarını ve söylediklerini yalan olarak değerlendirmemek gerekir. Ancak yalan, çocuğun gerçekle gerçek olmayanı ayrıt etmeye başlamasına rağmen devam ediyorsa, davranış bozukluğu olarak kabul edilir.

Çocuklar Neden Yalan Söyler?

Çocuğun yaptığı bir şeyden ötürü

doxycyclin ohne rezept kaufen

, baskıcı bir tutumla sorguya çekilmesi onu yalana itebilir. Bunun yanı sıra ebeveynlerin, çocuğun yapmış olduğu olumsuz davranışlar karşısında ceza uyguluyor olmaları da sebeplerdendir. Bu süreçte de yalanı kendini savunma aracı olarak görebilir. Yani kırdığı vazodan ötürü cezalandırılan çocuk, daha sonra karşılaşacağı benzer durumlarda da olayı gizlemeye çabalar. Ebeveynlerin, çocuğa söz verip yerine getirmemesi, çocuğun yalan söyleme sebeplerindendir. Çünkü “ Karnen çok güzel olursa sana bilgisayar alacağım ” denilmesi ve daha sonra yerine getirilmemesi de bir yalandır. Her insan takdir edilme ve kabul görmek ister.

Anne-Baba çocuğu sürekli olarak diğer çocuklarla kıyaslıyorsa, çocuk onaylanan çocuğa benzemek için yalana başvurabilir. Sevme-sevilme bireylerin karşılanması gereken temel ihtiyaçlarındandır. Dolayısıyla yeterli sevgi görmeyen ya da gördüğü sevgiden emin olmayan, çocuklar ilgi çekmek için yalan söyleyebilir.

Çocuğumuzun yalancı olmasını istemiyorsak…

• Yalan söyleme davranışını iyileştirmek, önlemekten daha zordur. Önemli olan, çocuğu yalana itecek durumlara meydan vermemektir.
• Anne ve babalar çocuklarına model olduklarını akıldan çıkarmamalı ve doğru model olmalıdırlar.
• Ebeveynin söyledikleri ile davranışları arasında tutarlılık olmalıdır.
• Anne ve babalar çocuklarını çok iyi tanımalı ve yapabileceğinin üzerinde davranışlar, başaramayacağı şeyler istememelidir.
• Çocuklar, kardeşi ve çevresindeki diğer insanlar ile kıyaslanmamalıdır.
• Anne-baba çocuğa aşırı otoriter ve baskıcı bir tutumla yaklaşmamalıdır.
• Ebeveyn, çocuğu tehdit etmemelidir.
• Anne-baba söylemlerine çocuğunu ortak etmemeli ” Bu yaptığımızı annene söylemeyeceksin tamam mı oğlum” gibi..
• Çocuk istek, sıkıntı, kaygı ve endişelerini anne ve babası ile konuşabilmelidir.
• Çocuğu dinlemek ve çözüm yollarını kendisinin bulmasına yardımcı olmak gerekir.
• Yalan söylemekte ısrar eden çocuğa ulaşmanın yolu, kendisini yalan söylemeye iten sorunların çözülmesine yardım etmek ve yalan söylemeyi gereksiz kılacak bir ortam hazırlamaktır.
• Çocuğun yalanının içeriğine değil, yalan söylemesine neden olan şeye odaklanılmalıdır.
• Çocuğunuz yalan söylediğinde ona bu söylediğinin yalan olduğunu anladığınızı hissettirmeniz önemlidir. Anne-baba bir avcı gibi çocuğun yalanını yakalamaya çalışmamalıdır. Bu çocuğa güvenmediğinizi gösterir ve çocuk nasıl olsa güvenmiyor diye yalan söylemeye devam edebilir.
• Çocuğa yeterli ilgi ve sevgi gösterilmelidir.
• Çocuğun yalan söylediğini tespit ederseniz, onu bu durumla hemen yüzleştirip yorum yapmayınız.
• Çocuğunuzun hangi durumlarda yalana başvurduğunu irdeleyiniz. Mesela; Okul başarısında problemi mi var? Baskıcı otoriter tepkinizden mi çekiniyor?
• Yalanın her türlüsüne karşı olduğunuzu sadece çocuğunuzu uyararak değil, yaşayarak, örnek olarak da gösteriniz.
• Çocuk yalana başvurmadığında, dürüst davrandığında onun bu davranışının ailesi tarafından fark edilmesi ve bu davranışının pekiştirilmesine yardımcı olunmalıdır.
• Yalan, bazen bir patoloji (hastalık) belirtisi de olabilir. Ağır psikolojik dengesizliklerde ya da kişilik bozukluklarında yalana rastlanabilir. Bu durumlarda uzman yardımı alınmalıdır.

Sevda DÜZLÜ ÖZ

Rehber Öğretmen